In de periode van 22 mei t/m 9 juni 2016 is er gemiddeld 136 mm neerslag gevallen in het stroomgebied van de Geul, in Nederland ongeveer net zoveel als in België.
In deze periode was oa sprake van flinke wateroverlast is Oost Brabant. 27 mei 2016 komt voor in de lijst van meest extreme buien in de gemeente Valkenburg aan de Geul (ExtremeBuiGemist.nl)
Het verloop van neerslagvolume in de tijd op het stroomgebied is per radarvak van ~0,9 km2 bepaald aan de hand van (mfbs) radarbeelden van het KNMI.
Het nationale land-zee masker van de mfbs radardata dekt het grootste deel van het stroomgebied van de Geul over de grens in België. De neerslag op de onderste strook van 18 radarvakken zijn geëxtrapoleerd naar rato van de grootte van het gebied. De ontbrekende data in de afvoermetingen zijn geschat.
De afvoermetingen in Cottessen en Meerssen zijn vrijwel compleet. Alleen in Cottessen is de meting 1 keer gedurende korte tijd uitgevallen bij een debiet groter dan 27 m3/s.
In figuur 3 is heel mooi te zien dat afvoerpiek in Cottessen in minder dan 12 uur later in Meerssen wordt geregistreerd. De piek in Meerssen kan hoger of lager zijn dan in Cottessen afhankelijk van hoe hard het in Nederlandse deel van het stroomgebied heeft geregend. De afvoergolf in Cottessen dempt wel sneller uit dan in Meerssen omdat daar veel minder sprake is van nalevering is zoals van het water dat is geborgen het vlakkere deel van het gebied tussen Meerssen en Valkenburg.
Voor de locaties Cottessen en Meerssen zijn de volgende cumulatieve neerslagafvoerrelaties berekend: voor het meetpunt Cottessen van het bovenstrooms gelegen gebied in België, voor het meetpunt Meerssen van het gehele stroomgebied van de Geul en als verschil voor het Nederlandse deel van het stroomgebied van de Geul.
vanuit België bovenstrooms van Cottessen
vanuit België en Nederland bovenstrooms van Meerssen
vanuit Nederland bovenstrooms van Meerssen en benedenstrooms van Cottessen
Uit deze analyse blijkt dat de neerslagafvoer van het Belgische deel van het stroomgebied van de Geul duidelijk groter is dan het Nederlandse deel van het stroomgebied. Vanuit België wordt tot ongeveer 30% van de neerslag snel afgevoerd, vanuit het Nederlandse deel van het stroomgebied is dat ongeveer 10%.
Per saldo bedraagt de afvoer uit Cottessen ruim 60% van de totale afvoer uit het gehele stroomgebied van de Geul, in juni 2016.
De neerslag in juni 2016 was zwaar maar nog zeker niet extreem. Per saldo komt een groot deel van de neerslag op het Nederlandse deel van het Geul gebied niet of niet direct tot afstroming. Het is mogelijk dat dit percentage bij extreme buien met hogere neerslagintensiteiten en hogere neerslagvolumes zal toenemen gezien de hydrologische kenmerken van het watersysteem.
De gebeurtenis van 2016 valt in de zomer. Dan is de opvangcapaciteit van de omgeving en de ondergrond relatief groot. Naarmate de gebeurtenis langer duurt blijft het aandeel neerslag in de afvoer geleidelijk toenemen. Dat effect is in het Belgische deel van het stroomgebied sterker dan in Nederland. In de laatste analyse kijken we naar een gebeurtenis in de winter van 2010-2011.