Extreme neerslag 20240712

De tweede keer dit jaar dat Zuid Limburg is getroffen door plaatselijk zeer zware neerslag. Vooral in het westelijke deel van het Heuvelland zijn forse neerslaghoeveelheden geregistreerd in Eijsden-Margraten, Maastricht, Meerssen en Valkenburg aan de Geul.

Figuur 1a: Registraties NETATMO regenmeters op 12 juli 2024
Figuur 1b: Registraties NETATMO regenmeters op 12 juli 2024, nieuwe weergave

De registratie van NETATMO regenmeters laten neerslaghoeveelheden zien tot bijna 80 mm in Meerssen (Figuur 1) Daarnaast werden forse neerslaghoeveelheden geregistreerd in Maastricht (50 mm), Valkenburg aan de Geul (50 mm), Eijsden-Margraten (40 mm) en Gulpen-Wittem in wat mindere mate.

Voor het functioneren van het bebouwde gebied is de neerslag in korte duur meer van belang. Forse 30-minuten waarden werden geregistreerd in Meerssen, Maastricht en het westelijk deel van Valkenburg (oa Strabeek). Het oostelijk deel van Maastricht ligt onderaan de helling vanuit Berg en Terblijt. Juist in dat gebied lag het zwaartepunt van de bui. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat de A2 is ondergelopen.

Figuur 2: Registraties NETATMO regenmeters op 12 juli 2024, met verloop buiregistratie in Meerssen

Het verloop van de registratie in Meerssen laat zien dat de bui in ruim 3 uur is gevallen.

Om een beter beeld te krijgen van de ruimtelijke verdeling van de neerslag over het gebied kijken we naar de 1440 minuten waarde (dagsom) van radarneerslag. De kern van de bui viel vooral oostelijk van Maastricht en volgde de A2 via Meerssen, Beek en Geleen.

Figuur 3: REcor 1440 minuten (dagsom) radardata op 12 juli 2024, om 12:45 CET = 10:45 UTC

Opmerkelijk is dat de neerslaghoeveelheden volgens de radar (REcor heranalyse) ver achterblijven bij de registraties van de NETATMO regenmeters. Kleine verschillen zien we vaker maar voor de registratie in Meerssen scheelt het ongeveer een factor 2: ruim 30 mm volgens de radar en circa 77 mm in het NETATMO station.

Figuur 5: REcor 30 minuten radardata op 12 juli 2024, periode 9-12h CET = 7-10h UTC

De maximum 30 minuten waarden volgens de radar (REcor heranalyse) liggen in de buurt van de 10 mm. Bij veel NETATMO metingen ligt die 30 minuten waarde veel hoger, dat varieert van een factor 1,5 tot bijna 3.

Vergelijking radar en regenmeter
Met behulp van RadarTools kunnen we eenvoudig een vergelijking maken tussen neerslag gemeten in een NETATMO regenmeter en de neerslag berekend op het overeenkomstige km2 radarvak, zie figuur 6.

Figuur 6: Kenmerken registraties NETATMO regenmeters omgeving Maastricht voor de bui op 12 juli 2024 en in het rode kader de vergelijking met de radarwaarneming voor het radarvak waar de regenmeter is opgesteld (RadarTools software).

In het gebied van de gemeenten Eijsden, Maastricht en Meerssen zijn vrijwel alle registraties van de regenmeters duidelijk hoger dan de radarneerslag in het overeenkomstige km2 vak.

Figuur 7: Locatie radarvak, 30 min Radarneerslag en NETATMO regenmeter in Meerssen.

De verschillen tussen radar en regenmeter registratie zijn duidelijk zichtbaar in het verloop van de neerslag in figuur 7, de grafieken van radar (boven) en neerslag (onder elkaar). Juist voor de korte duren is de afwijking waarschijnlijk groter dan voor de dagtotalen. Dat lijkt ook logisch omdat bij de heranalyse van de radardata ook gebruik wordt gemaakt van dagsommen-stations.

Ook in het gebied van Valkenburg a/d Geul, Margraten en Gulpen-Wittem zijn vrijwel alle registraties van de regenmeters duidelijk hoger dan de radarneerslag in het overeenkomstige km2 vak. De zwaarste neerslag is geregistreerd in de buurt van Valkenburg.

Volgens de regenmeters heeft het dus duidelijk harder geregend dan de radarbeelden suggereren. Dit komt overeen met de gesignaleerde wateroverlast, vooral in het oostelijke deel van Maastricht en Meerssen.

De registraties van regenmeters zijn dus heel waardevol. Op een aantal locaties is het wenselijk om extra regenmeters de plaatsen. Vooral in het bebouwde gebied tussen het centrum van Valkenburg en Wijlre is behoefte aan een